- Szczegóły
- Autor: A.L. Cream
- Odsłon: 189
Prawo autorskie jest istotnym elementem twórczości, ponieważ gwarantuje ochronę tego, co stworzysz bez konieczności składania dokumentów, czy jakiejkolwiek rejestracji swojego dzieła. A z czym dokładnie wiąże się to prawo?
Poniżej przedstawię pokrótce najważniejsze zagadnienia. Zaznaczam, że nie jestem ekspertem w dziedzinie prawa.
Obecnie w Polsce prawa autora do dzieła chroni „Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych” z 4 lutego 1994 roku. Mówi ona o tym, że „przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze [...]”1, czyli utwór. Musi on być oryginalny, natomiast jego wartość, przeznaczenie i sposób wyrażenia nie są brane pod uwagę. Oryginalność utworu jest definiowana jako jego niepowtarzalność, ale nie polega to na tworzeniu czegoś, czego wcześniej nie było. Łatwo to wytłumaczyć na przykładzie przepisu kulinarnego.
- Szczegóły
- Autor: A.L. Cream
- Odsłon: 190
Bohater powieści żyje w świecie przedstawionym. Jest on dla niego prawdziwy i realny, choć w rzeczywistości może być zupełnie wymyślony. To od Twojej wyobraźni i koncepcji zależy jak będzie wyglądało miejsce zamieszkania postaci. Ważne jest tylko, żeby wszystko trzymało się mocno na fundamentach logiki i nie rozpadło się przy najlżejszym podmuchu pytań czytelnika.
Elementów tworzenia porządnego świata jest mnóstwo, a w poniższym artykule opiszę tylko te najważniejsze. To od nich trzeba zacząć, jeżeli chcesz zbudować świat na solidnych podstawach.
1. Krajobraz
Klimat, przyroda, środowisko, budynki, miasta – wszystko to, co otacza bohaterów. Ty, jako autor, powinieneś wiedzieć, jak wygląda cały świat powieści, natomiast dla czytelnika istotny może być tylko jego wycinek, np. jedno miasto na dalekiej planecie. Postaraj się o plastyczny opis najważniejszych elementów miejsca akcji, ale unikaj nadmiernego rozwodzenia się nad szczegółami. Zbyt długi opis, zwłaszcza na początku książki, będzie męczący.
2. System
Każdy świat rządzi się swoimi prawami, a ich przestrzeganie jest egzekwowane przez konkretne instytucje. Tylko jakie? Trudno jest wymyślić system od zera, zwłaszcza jeśli polityka nie jest jednym z Twoich zainteresowań. Ja wzorowałam urzędy w magicznym świecie na tych istniejących w Polsce, Wielkiej Brytanii i we Włoszech. Podobnie szkolnictwo, działanie policji, szpitali opisywałam w oparciu o funkcjonowanie prawdziwych miejsc. Potem wystarczy do tego dodać kilka innych wydziałów i oddziałów, jak np. Biuro ds. Nieletnich Przemienionych w Wampiry i gotowe.
Przy kreowaniu systemu warto też pomyśleć o sposobie identyfikacji mieszkańców, wierzeniach i językach.
3. Historia
Wydarzenia, które miały miejsce w świecie przedstawionym przed rozpoczęciem akcji powieści mają wpływ na jego obecny kształt. To jak teraz wygląda miasto, w którym żyje bohater jest uzależnione od tego, co działo się, zanim się urodził. Znaczenie mają zwłaszcza dynamiczne, niszczące siły – wojny, rewolucje, klęski żywiołowe, które zdecydowanie zmieniły wygląd świata. Zdarzenia te mogą również pośrednio oddziaływać na bohatera, zmuszać go do podjęcia jakichś kroków, które napędzają akcję. W mojej powieści kilkadziesiąt lat przed właściwymi wydarzeniami doszło do Szmaragdowej Rewolucji, podczas której wymordowano wszystkich zielonookich mieszkańców miasta. Wobec tego, gdy główny bohater widzi zielonooką dziewczynę jego celem staje się odnalezienie jej.
4. Mieszkańcy
Mieszkańcy, a więc postacie, są najważniejszym elementem fabuły, zwłaszcza że wśród nich jest główny bohater. W opisie świata mieszkańców traktuje się jako zbiorowość. Istotne jest, kto zamieszkuje dany teren – ludzie/magiczni oraz jakie łączą ich relacje. Często to właśnie relacje między społecznościami są podstawą do stworzenia głównego wątku powieści. Przede wszystkim pomyśl o konflikcie, bo to on jest motorem każdej akcji. Natomiast forma konfliktu ma drugorzędne znaczenie – może to być zarówno walka wrogich gangów, jak i milcząca wzajemna niechęć różnych ras magicznych.
5. Życie
Fabuła powieści składa się w dużej mierze z rzeczy niespodziewanych. Coś przerwa zwykły dzień bohatera i wciąga go w wir nieoczekiwanych wydarzeń. Ale mimo to warto wiedzieć, jak wygląda normalny dzień w świecie Twojej powieści. Skąd mieszkańcy biorą jedzenie? Czy wychodząc do pracy zamykają drzwi domu na klucz? Czy istnieją środki komunikacji miejskiej? Jak bohaterowie spędzają czas wolny? Mnóstwo drobnych szczegółów nadaje realności światu, który wymyślasz.
Rozwój technologiczny, przemysł, rozrywka. Istnieje jeszcze wiele kwestii, które należy mieć na uwadze tworząc nowy świat. Warto też przemyśleć wydarzenia, które mają mieć miejsce w powieści i odpowiednio wszystko dopasować. Na przykład postać nie ukryje pistoletu pod grubym płaszczem, jeżeli temperatura na zewnątrz przekracza czterdzieści stopni. Tak, jak bohater kreuje własną przestrzeń, tak przestrzeń kreuje bohatera.
Artykuły w każdy wtorek o godzinie 18:00.
Zdjęcie: Obraz laszlo zakarias z Pixabay
- Szczegóły
- Autor: A.L. Cream
- Odsłon: 196
W poprzednim tekście opisywałam budowanie świata przedstawionego od podstaw. Dotyczy to zwykle powieści fantasy, w których miejsce akcji jest często od początku do końca wymyślone, a Ty jako pisarz musisz opracować wszystkie zasady. Odrobinę łatwiej jest, kiedy tło dla wydarzeń tworzy świat rzeczywisty.
Najprościej jest umieścić akcję w miejscu, które dobrze się zna. Stanowi to jednak duże ograniczenie, zwłaszcza gdy miejscowość ta nijak ma się do świetnej fabuły, którą kreujesz. Jak sobie z tym poradzić?
1. Krajobraz
Tak jak wspomniałam, jeżeli mieszkasz w mieście, będącym miejscem akcji zadanie masz zdecydowanie ułatwione. Właściwie piszesz o tym co widzisz na co dzień, a dodatkowo wzbogacasz opis o własne odczucia i emocje, stające się odczuciami Twoich postaci. To nadaje wszystkiemu realności. Umieszczanie akcji w obcej przestrzeni wymaga więcej zaangażowania, ale nikt nie powiedział, że musi być łatwo. Natomiast zawsze powinieneś odwiedzić miasto, które będzie tłem dla Twojej historii. Idealnie byłoby jakbyś zrobił to naprawdę – poczuł atmosferę, porozmawiał z mieszkańcami, przyjrzał się architekturze. Gdy jest to niemożliwe lub mało prawdopodobne pozostają Ci książki i mapy. Dobrze sprawdzą się Google Maps. Dzięki nim możesz praktycznie „wejść” do danego miasta, a także zaplanować trasę, którą będą się poruszać Twoje postacie, biorąc pod uwagę korki i zamknięte obecnie drogi.
2. System
Tutaj wygląda to bardzo podobnie. Żyjąc w danym kraju, znasz podstawy systemu, nawet jeśli specjalnie się tym nie interesujesz. Wiesz, jak wyglądają lekcje w szkole albo zajęcia na studiach czy proces rekrutacji do pracy. Jednak i tak warto doczytać o działaniu instytucji, takich jak policja, sądy, szpitale. To co przedstawiają popularne książki i filmy często znacznie odbiega od rzeczywistości, np. nie pociera się łyżek defibrylatora przed wyładowaniem ani nie defibryluje się asystolii, czyli tej płaskiej linii. Rzetelne informacje dobrze jest czerpać od osób, które się na tym znają lub z książek specjalistycznych. Przy korzystaniu z tej drugiej opcji problem może stanowić zbyt trudny język tekstów naukowych. W przypadku akcji w innych państwach research na temat systemu będzie dużo większy i bardziej wymagający, a dodatkowo większość danych nie będzie dostępna po polsku. Z własnego, researchowego doświadczenia wiem, że sporo materiałów o funkcjonowaniu szkolnictwa w Stanach Zjednoczonych z perspektywy ucznia jest na polskim YouTubie.
Czytaj więcej: Świat rzeczywisty jako świat przedstawiony w powieści
- Szczegóły
- Autor: A.L. Cream
- Odsłon: 194
„Nowy Jork. Od Mannahatty do Ground Zero” kupiłam pięć lat temu, kiedy zamierzałam napisać powieść, której akcja dzieje się w Nowym Jorku. Po stworzeniu kilku rozdziałów pracę porzuciłam, a książka Magdaleny Rittenhouse trafiła na półkę, również niedokończona. Sięgnęłam po nią dopiero niedawno, głodna podróży do Stanów Zjednoczonych, choćby tylko na papierze.
Autorka zaprasza czytelników do jednego z najsłynniejszych miast na świecie. Prowadzi nas przez dość szybko rozbudowujący się Nowy Amsterdam, przez rozwijające się dzielnice handlu i sztuki, aż na Wall Street i Broadway. Widzimy budowę Mostu Brooklińskiego, przyglądamy się wieżowcom wyprzedzającym się w wyścigu do nieba, zasiadamy w redakcji „New Yorkera” by na koniec powitać Nowy Rok na Times Square. Magdalena Rittenhouse przedstawia nie tylko fakty i ciekawostki, ale także ludzi, ich historie i uczucia. Nazwiska, które znamy ze szkoły nagle stają się zwykłymi mieszkańcami, którzy ciężką pracą od podstaw pną się po szczeblach kariery. Obserwujemy deweloperów, maklerów, finansistów i geniuszy, którzy nieprzerwanie prą naprzód, zdobywając coraz większe wpływy i pieniądze, a po drugiej stronie dostrzegamy rzesze migrantów, cisnących się w kamienicach czynszowych na Lower East Side. Oni wszyscy przybyli do Nowego Jorku, aby spełnić marzenia, bo wydaje się, że jeżeli marzenia gdzieś się spełniają to właśnie tam.
Autorka stworzyła dobrą narrację, łącząc opisy wydarzeń z emocjami, przeszłość z przyszłością. Oddała różnorodną mieszankę kultur i stylów, jaką jest Nowy Jork, w sposób dopracowany, a jednocześnie przyjemny dla czytelnika. Nie ma tam miejsca ani na nudę, ani na zgubienie wątku. Dodatkowo refleksje samej autorki nadają wszystkiemu kolorytu i prawdziwości.
- Szczegóły
- Autor: A.L. Cream
- Odsłon: 176
Jeżeli chcesz napisać książkę, a nie tylko wciąż ją pisać musisz przestrzegać pewnych reguł. Brzmi to dość sztywno i ja sama bardzo długo broniłam się przed takimi stwierdzeniami – lubiłam tworzyć tylko wtedy kiedy miałam wystarczająco dużo czasu i ochoty. Jednak teraz wiem, że brak systematyczności oraz czekanie na wenę (która istnieje!) mija się z celem. Poniżej przedstawię kilka zasad, które wypracowałam, by być bardziej zorganizowaną w pisaniu.
1. Przygotuj plan powieści
Rozpisz sobie na kartce albo w dokumencie tekstowym listę scen w danym rozdziale lub od razu w całej powieści oraz zanotuj, jakie są emocje postaci w odpowiednich fragmentach. Ja zwykle wpisuję też jedno konkretne zdanie, które wypowie któryś z bohaterów. Pomaga mi to później, kiedy wracam do planu, lepiej wczuć się w historię.
Zwykle unikałam tworzenia dokładnych konspektów, ponieważ kończyło się to ślęczeniem nad pustą kartką, na której ledwo udało mi się wyskrobać dwa pierwsze punkty planu wydarzeń. Jednak powieść pisania prawie zupełnie spontanicznie wymagała potem ode mnie dużo pracy nad odkręcaniem nielogiczności i łączeniem wątków. A kiedy wykrzesałam z siebie sensowną rozpiskę scen i rozdziałów (chociaż trwało to chyba tydzień) okazało się, że tworzę znacznie szybciej i więcej, bez większych niespójności w tekście.
Przykład planu sceny: Dwóch mężczyzn siedzi w barze, rozmawiają. Jeden z nich mówi „zabijanie to parszywa robota”. Szybko żegnają się i jeden z nich wychodzi. Drugi przygląda się wnętrzu baru i też go opuszcza.
Czytaj więcej: Jak znaleźć czas na pisanie? (sprawdzone metody)